Veel mensen vragen zich af waarom we nog nieuwe woningen op een gasnet aansluiten. Kennelijk zijn zij sterk beïnvloed door de “all electric” en warmte lobby. Net zoals onze minister in zijn “energierapport”. Wie nu bedenkt waar we naar toe moeten om in 2050 te voldoen aan de afspraken die vorig jaar in Parijs zijn gemaakt, zal een andere keuze maken. Die afspraak is in het kort: een factor 7 minder CO2 uitstoot.
De reden om voor gas te kiezen is heel eenvoudig. Van de drie energie-infrastructuren die in aanmerking komen (gas, elektriciteit en warmte (stadsverwarming)) is gas de goedkoopste, efficiëntste en duurzaamste.
Goedkoop in aanleg (per woning): gas € 800,-; standaard elektriciteitsaansluiting € 1200,-; elektriciteitsaansluiting voor verwarming met warmtepompen in de hele wijk € 1600,-; warmtenet € 4000,-.
Efficiënt: De verliezen in een gasnet zijn kleiner dan 1 %. In een elektriciteitsnet tussen de 3 en 6 % afhankelijk van de vraag. Als er geen vraag is, zijn de verliezen in beide netten te verwaarlozen. Voor een warmtenet ligt dat anders. Dat moet altijd op temperatuur zijn en verliest dus altijd warmte, ook als er geen vraag is. Een modern net verliest ongeveer 6 GJ per woning en per jaar. Dat is vergelijkbaar met 180 m3 gas of 30% van wat een moderne woning nodig heeft aan warmte voor verwarming en warmtapwater. Bestaande stadsverwarmings-netten verliezen vaak het dubbele. Bij een wijk in aanbouw is dat verlies er ook voor woningen die nog gebouwd moeten worden. Want een deel van het net ligt er al en moet voor de bewoonde woningen op temperatuur gehouden worden. Die aanloopverliezen kosten veel warmtebedrijven de kop.
Duurzaam: Een gasnet stelt qua materiaal niet veel voor en we kunnen het milieuvriendelijkste materiaal kiezen. Ook bestaat het uit vrijwel één materiaal wat recycling eenvoudig maakt. Voor elektriciteitskabels is veel koper of aluminium nodig, materialen met een hoge milieubelasting. Omdat elektriciteitskabels extreem gevoelig zijn voor vocht, worden veel verschillende materialen toegepast die ook nog eens versmolten, verlijmd en gekit zijn. Dat maakt recycling erg omslachtig. Warmteleidingen kennen een hoog materiaalverbruik en vaak ook sterke verlijming van verschillende materialen om de isolatie in optimale conditie te houden.
Door hun eenvoud is de levensduur van gasnetten veel hoger dan van elektriciteit of warmtenetten. Zelfs de grijsgietijzeren gasleidingen die nu versneld vervangen worden liggen er al minimaal 50 jaar. In Purmerend wordt na 30 jaar het warmtenet al vervangen.
Maar ho even, gas is toch fossiel terwijl elektriciteit van mijn zonnedak komt en die restwarmte anders weggegooid wordt?
Dat dachten we in de vorige eeuw, in elk geval de “all electric” en warmte lobby. Maar is dat ook houdbaar voor 2050?
Nee helaas, in 2050 hebben we helemaal geen restwarmte meer. Dat kan tegen die tijd ook de industrie zich niet meer veroorloven. Ook die moet zijn CO2 uitstoot een factor 7 verminderen en met de resterende 15 % zijn bedrijf in stand houden. Dan ga je echt niets weggeven of weggooien! Ook afval zullen we niet meer verbranden. Die materiaalverspilling kunnen we ons niet meer veroorloven. Aardwarmte (uit de diepe ondergrond) zou een bron voor warmtenetten kunnen zijn, maar het is niet onuitputtelijk. Voor Zuid-Holland zitten we al bijna aan het maximum dat blijvend geoogst kan worden. De verliezen in warmtenetten zijn dan geen aantrekkelijk vooruitzicht voor deze dure warmte. Misschien is het beter de aardwarmte te gebruiken voor industrie en tuinbouw.
En “all electric” dan met verwarming door een warmtepomp? Natuurlijk kan dat, al is het een dure investering. Maar denk niet dat de stroom die je in december gebruikt van je zonnedak komt, ook niet met welke super accu dan ook. Als het waait en we bouwen genoeg windmolens, ook voor elektrische auto's, dan zal het windstroom zijn, maar voor de rest van de tijd komt de stroom voor een warmtepomp uit een gascentrale. Dan kunnen we dat beter en goedkoper zelf in de hand houden, want zo'n gascentrale heeft weer allerlei verliezen.
De factor 7 vermindering op de CO2 uitstoot is voor woningen en gebouwen geen probleem. Dat kunnen we nu al, ook of juist met een (groen)gasaansluiting. Met een gasaansluiting hou je namelijk geld over om in echte energiebesparing te investeren. De verwachting is dat in 2050 een kwart tot de helft van het gas “groen' zal zijn, afkomstig van diverse biomassa reststromen en een overschot aan windenergie.
